Po niepowodzeniu projektu Europejskiej Wspólnoty Politycznej, przestano nawiązywać do demokracji jako idei i zasady konstytucyjnej, która miała instytucjonalizować koncepcję integracji europejskiej. EWP w swojej konstrukcji miała nawiązywać do federacji i stanowić znaczny rozwój na poziomie wspólnoty. Antonio Spinelli wskazywał tym samym na dążenia do utworzenia europejskiego państwa federalnego. Powstanie EWP argumentowano ustanowieniem wspólnej europejskiej armii, która nie miała oparcia w politycznej władzy. Jednakże projekt spotkał się z polityczną rzeczywistością. Przeciwnicy federacji nie zgadzali się na zbyt daleko idący sojusz, który prowadziłby do ograniczenia suwerenności państw. Potwierdziło to tylko ideologiczne różnice, które przetrwały po dzień dzisiejszy, ale nie obeszły się bez skutków.
Efektem tego było przesunięcie uwagi na cele ekonomiczne i społeczne, z zastosowaniem metod technokratycznych. Zapewnienie demokratyczności w procesie integracji zeszło na dalszy plan. Monnet wskazywał, że powiązania państw członkowskich pod względem ekonomicznym, pozwolą w sposób automatyczny pogłębiać się procesom politycznym.
W niniejszej ekspertyzie prof. Leszek Graniszewski podjął się opracowania dotyczącego instytucjonalizacji zasady demokracji w Unii Europejskiej. Ważnym zagadnieniem poruszonym w ramach pracy są partie polityczne i grupy interesu, opisywane w kontekście instytucji demokratyzacji UE. Autor rozwija również myśl dotyczącą deficytu demokracji w ramach struktur.