Niniejsza ekspertyza autorstwa dr Edyty Krzysztofik podejmuje problem papierowych małżeństw z perspektywy dyrektywy 2004/38.
Stały wzrost gospodarczy państw członkowskich oraz polityka przyjazna migracjom spowodowały, że Unia Europejska stała się miejscem, do którego starają się przedostać obywatele państw trzecich w różnych celach. Najczęstszą przesłanką jest chęć podjęcia zatrudnienia i legalnego pobytu na terytorium jednego z państw członkowskich. Jednakże jest jeszcze jedna grupa migrantów, którzy przemieszczają się w celu korzystania ze świadczeń w państwach o najbardziej atrakcyjnych systemach pomocy socjalnej.
Obywatele państw trzecich mogą ubiegać się o prawo pobytu na terytorium UE korzystając z różnych możliwości przewidzianych w prawie UE. Jednakże najbardziej atrakcyjną metodą, z perspektywy roszczeń wobec państwa przyjmującego, jest zawarcie małżeństwa lub zarejestrowanego związku partnerskiego z obywatelem migrującym oraz uzyskanie prawa pobytu ze statusem członka rodziny obywatela migrującego.
Zawieranie małżeństw obywateli UE i obywateli państw trzecich stanowi skomplikowane zagadnienie. Należy podkreślić, że prawo do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny jest prawem podstawowym, które chronione jest w prawie UE na mocy Karty Praw Podstawowych. Jednakże cel zawarcia takiego małżeństwa może być różny, nie tylko powodowany chęcią założenia rodziny, ale w patologicznych przypadkach stanowi formę legalizacji pobytu cudzoziemca na terytorium UE.
Przedmiotem niniejszej ekspertyzy jest analiza problemu małżeństw pozornych z perspektywy dyrektywy 2004/38. Poruszone w niej zostały następujące zagadnienia: pojęcia małżeństwa w prawie UE oraz relacje między małżeństwem i zarejestrowanym związkiem partnerskim, status małżonka na terytorium państwa przyjmującego oraz jako ostatni element przedstawione podejście instytucji unijnych do problemu małżeństw pozornych.