Zakres kompetencji w obszarze zwalczania i zapobiegania przestępczości powierzonych Unii przeszedł dynamiczną i istotną ewolucję, która finalnie doprowadziła do powstania dziedziny określanej jako „przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości” (PWBiS). Wskazany obszar jest jedną z kompetencji dzielonych2 , co oznacza, że zarówno Unia jak i państwa członkowskie mogą stanowić prawo i przyjmować akty prawnie wiążące w tej dziedzinie. Jednocześnie PWBiS jest na tyle zróżnicowana wewnętrznie, że w pewnej części kompetencje Unii mają charakter wyłączny, a w innej charakter typowo subsydiarny. Ogólnie Unia posiada kompetencję współpracy z organami państw członkowskich oraz stanowienia aktów prawnych w zakresie zwalczania poważnej przestępczości o charakterze transgranicznym. Jednocześnie szersze kompetencję Unia posiada w zakresie zapewnienie bezpieczeństwa na granicy zewnętrznej strefy Schengen. Wynika to z przyjęcia koncepcji dzielenia odpowiedzialności za ochronę granicy zewnętrznej pomiędzy organy państw członkowskich i organy Unii. Innym obszarem o szerszych uprawnieniach Unii, jest obszar przestępczości przeciwko interesom finansowym Unii. Pogłębienie integracji w tym obszarze wynika natomiast z potrzeby ochrony własnego budżetu.